Od marca 2021 w Wielkiej Brytanii obowiązują nowe zasady rozliczenia podatku VAT. Dotyczą one branży budowlanej. Nowymi zasadami objęte są firmy będące płatnikiem podatku VAT, świadczące swoje usługi innym płatnikom VAT w Wielkiej Brytanii. Szacuje się, że zmiany te dotknęły około 150 tysięcy małych i średnich przedsiębiorstw. Powodem takich zmian były liczne nadużycia, przez które państwo mogło stracić nawet 120 milionów funtów. Kwota ta prawdopodobnie jest niedoszacowana. Powodem takich nadużyć były to, że podwykonawcy wystawiali faktury bez VAT, a następnie znikali po otrzymaniu wynagrodzenia od wykonawcy głównego.

Tym samym nie uiszczali podatku, który był należny do HMRC. Dlatego właśnie od 1 marca 2021 roku zapłata podatku VAT w Wielkiej Brytanii w przypadku usług remontowych i budowlanych została objęta zasadami mechanizmu odwrotnego obciążenia (domestic reverse charges).

Nowe zasady (odwrotnego obciążenia), dotyczące rozliczania VAT opublikowano w dzienniku ustaw SI VAT 2019 s. 55A. Rozporządzenie odnoszące się do zmian podatkowych miało wejść w życie już 1 października 2019 roku, ale dwukrotnie je odraczano. Powodem pierwszego odroczenia były zarzuty wysuwane w stronę władz Wielkiej Brytanii, jakoby nowe przepisy nie zostały wystarczająco rozpowszechnione. Ponadto, firmy nie miały wystarczającej ilości czasu na zapoznanie się i wdrożenie nowych zasad. Kolejne odroczenie było spowodowane pandemią Covid-19. Czas ten został uznany za nieodpowiedni do wprowadzania zmian. Termin 1 marca 2021 roku stał się jednak tym ostatecznym na wprowadzenie mechanizmu odwrotnego obciążenia.

Nowe zasady VAT — domestic reverse charges

Od marca w Wielkiej Brytanii zapanowały nowe przepisy (mechanizmu odwrotnego obciążenia), które mają na celu zapobieganie przestępstwom podatkowym w branży budowlanej, których to były niezwykle dużo. Zmiana polega na tym, że pieniądze pochodzące z VAT-u nie krążą już pomiędzy firmami z branży budowlanej. Podwykonawcy od 1 marca 2021 roku nie wystawiają faktury z VAT, czyli nie doliczają podatku VAT. Na fakturze pojawia się informacja “This invoice is subject to a reverse charge for VAT”. Aby firmy były objęte takim mechanizmem, zarówno podwykonawca, jak i główny wykonawca muszą być zarejestrowanymi płatnikami VAT. To właśnie transakcji pomiędzy takimi jednostkami dotyczą wprowadzone zmiany przepisów podatkowych. Tym samym, podwykonawca nie otrzymuje przelewu z doliczoną kwotą podatku VAT. Za rozliczenie tej kwoty odpowiedzialny będzie kontraktor. Istotną kwestią dla firm budowlanych było przygotowanie systemów księgowych na tego typu zmiany. Reverse charge wcale nie jest skomplikowaną kwestią księgową. Wystarczy dokonać analizy swoich usług i nowych przepisów, a następnie dostosować swoje działania do mechanizmu odwrotnego obciążenia.

Na czym polega domestic reverse charge?

Dotychczas podatek VAT odprowadzał podwykonawca. To właśnie on wystawiał fakturę za wykonaną pracę i zajmował się kwestiami podatkowymi. Dotyczyło to każdej tego typu transakcji. Prowadziło to do powstawania swego rodzaju fikcyjnych podmiotów, które po pobraniu wynagrodzenia po prostu znikały, a podatek nie był uiszczany. Dlatego właśnie zostały wprowadzone nowe przepisy, które przesuwają obowiązek podatkowy na głównego wykonawcę. Nowe zasady obowiązują zarówno w przypadku pełnego (20%) oraz niepełnego (5%) podatku VAT. Podwykonawca może co najwyżej wystawiać faktury ze wskazaniem kwoty podatku VAT, ale nie może jej pobrać. Nie będzie też odpowiedzialny za ewentualnie nieuiszczenie tej opłaty przez głównego wykonawcę. Podwykonawca otrzymuje kwotę netto, bez podatku VAT. Podatek zostaje więc odprowadzony dopiero po wykonaniu zleconej usługi i realizacji płatności. Wskazane przepisy dotyczą tylko zleceń, które są wykonywane pomiędzy przedsiębiorcami, będącymi płatnikami VAT. Nie będzie to dotyczyć usługi wykonanej przez firmę budowlaną lub remontową dla klienta prywatnego. Osoba fizyczna nie jest bowiem płatnikiem VAT. W takim przypadku obowiązuje dawny schemat dokonywania płatności. Regulacje dotyczące mechanizmu odwrotnego obciążenia obowiązują tylko pomiędzy przedsiębiorcami, będącymi płatnikami podatku VAT.

Uściślając, mechanizm odwróconej płatności obowiązuje w przypadku, gdy zostaną spełnione dwa warunki:

• podwykonawca dokonuje rozliczenia z inną firmą, która jest zarejestrowanym płatnikiem VAT
• wykonywana usługa jest zawarta na liście prac objętych nowymi przepisami, dotyczącymi branży budowlanej

Nie ma więc obaw, że osoby prywatne będą zobowiązane do samodzielnego odprowadzania podatku VAT. Zasady mechanizmu odwrotnego obciążenia dotyczą firm, które są głównym wykonawcą i zlecają innym podmiotom wykonanie pewnych prac.

Które usługi podlegają pod mechanizm odwrotnego obciążenia „reverse charge”?

Zasady mechanizmu odwrotnego obciążenia VAT stosuje się do ściśle określonych usług. Ich zakres wynika z przepisów i został wskazany w CIS. Będą to zatem:

• usługi remontowe i budowlane (budynku i jego konstrukcji)
• prace dotyczące formowania terenu wokół budynku
• naprawa, rozbiórka i budowa studni, kanalizacji, dróg i murów
• wykonywanie instalacji oświetlenia, ogrzewania, klimatyzacji i wentylacji w budynku
• sprzątanie budynków i obszarów, będących w trakcie budowy lub remontu
• malowanie, tynkowanie i dekorowanie powierzchni (zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych) budynku oraz jego konstrukcji

Szczegółowy wykaz znajduje się na stronie HMRC.

Kogo nie będą dotyczyć zasady mechanizmu odwrotnego obciążenia Domestic Reverse Charge?

Niektóre usługi mogą nam się wydawać blisko związane z branżą budowlaną, ale jednak nie będą one podlegać pod regulacje mechanizmu odwrotnego obciążenia.
Domestic Reverse Charge nie obowiązuje na przykład w przypadku usług świadczonych przez:

• artystów i rzemieślników wykonujących zlecone prace konserwacyjne, wykonywane w zabytkowych budowlach (o ile są to prace o charakterze artystycznym, przykładowo odnowa i konserwacja elementów rzeźby lub zabytkowej architektury)
• pracowników specjalizujących się w wydobywaniu złóż, wykonywaniu odwiertów i przekopów pod ziemią
• konsultantów prac architektonicznych, dekoratorskich i geodezyjnych
• pracowników produkcji maszyn, elementów grzewczych, budowlanych i hydraulicznych
• dostawców dostarczających poszczególne części, maszyny i narzędzia wykorzystywane na budowie
• pracowników zajmujących się tworzeniem ogłoszeń reklamowych, szyldów i banerów, promujących usługi firm budowlanych
• monterów zasłon, rolet i żaluzji w budynku
• instalatorów systemów bezpieczeństwa, systemów RTV oraz alarmów

Cała reszta fachowców zajmujących się budowaniem, rozbiórką, remontowaniem lub sprzątaniem budynku objętego budową jest objęta zasadą mechanizmu odwrotnego obciążenia. Warto dokładnie sprawdzić wykaz, aby wiedzieć, czy dana usługa jest objęta nowymi przepisami przy rozliczaniu podatku VAT w branży budowlanej. Co istotne, wystarczy, że choćby jedna z pozycji na fakturze jest objęta nowymi przepisami i wtedy cała faktura podlega pod zasady mechanizmu odwrotnego obciążenia.

Jak należy się przygotować do nadchodzących zmian?

Wiedza na temat nowych regulacji (mechanizmu odwrotnego obciążenia) nie będzie wystarczająca do tego, aby je stosować. Firmy objęte tymi zmianami, muszą się przygotować do wdrożenia ich w praktyce. Istotna będzie na pewno odpowiednia aktualizacja swojego systemu księgowego. Obsługa płatności będzie się teraz odbywała w zupełnie inny sposób. Na fakturze wystawionej przez podwykonawcę nadal będzie się znajdowała kwota podatku VAT, ale nie będzie ona pobierana. Istotne są więc zmiany techniczne, które muszą wprowadzić główni wykonawcy.

Podsumowanie

Poprawna interpretacja nowych przepisów mechanizmu odwrotnego obciążenia jest kluczem do sukcesu. Nowe regulacje obejmują ściśle określoną listę usług. Warto pamiętać o kilku ogólnych zasadach:

• nowe zasady dotyczą podwykonawców i wykonawców działających w branży budowlanej
• obaj przedsiębiorcy muszą być zarejestrowani jako płatnicy podatku VAT w Wielkiej Brytanii
• dana usługa musi być umieszczona na liście CIS

Wobec zamian, które zaszły w przepisach dotyczących branży budowlanej, warto zadbać o kwestie formalne i poprawność wszystkich danych zawartych w CIS.